၁၉၆၂ ခုႏွစ္က စၿပီး သံတမန္ ဆက္ဆံေရး စစ္မ်က္ႏွာ ၿပိဳလဲ၍ ျမန္မာ ႏုိင္ငံသားမ်ားသည္ အပါယ္ခံ ဘ၀၊ ဒါဏ္ခတ္ခံ ဘ၀၊ စီးပြားေရး ႏွင့္ ပညာေရး ပိတ္ဆုိ႔ခံဘ၀ ေရာက္ခဲ့ၾကရပါသည္။ စာေရးသူသည္ ေခတ္ၿပိဳင္ဂ်ာနယ္တြင္ “အပိတ္ဆုိ႔ခံ ျမန္မာႏုိင္ငံ” ဆုိသည့္ ေဆာင္းပါးရွည္ကုိ ေရးသားခဲ့ၿပီး ျဖစ္၍ အပိတ္အဆုိ႔ခံ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ား ဘ၀ကုိ အထူးမေဖာ္ ျပလုိေတာ့ပါ။ ယခု လက္ရွိ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က အစ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္မ်ားကလည္း အာဏာရွင္ တပါတီစနစ္ ေအာက္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ား အတိဒုကၡ အႀကီးအက်ယ္ေရာက္ခဲ့ ၾကရၿပီး၊ အတိဒုကၡေရာက္ရွိေနဆဲ ျဖစ္ေနသည္ကုိ ၀န္ခံၾကၿပီး ဆင္းရဲမႈ ပေပ်ာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနၾကသည္ ျဖစ္၍ ေခ်းေျခာက္ကုိ ေရမႏူးလုိေတာ့ပါ။
သံတမန္လုပ္ငန္း ဆုိသည္မွာလည္း သာမန္ ဆင္ျခင္တံုတရားကုိ ေစစား အသံုးခ်သည့္ လုပ္ငန္းအတတ္ပညာပင္ ျဖစ္ပါ သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေရွး အစဥ္အဆက္ကပင္ သံတမန္ ဆက္ဆံေရး အဂၤါရပ္မ်ား ရွိၿပီး ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာသံတမန္ အဂၤါရပ္ ရွစ္ပါးသည္
(၁) ၾကားလြယ္သည္လည္း တပါး
(၂) သူတပါးကုိ ၾကားလြယ္ေအာင္ ဆုိတတ္သည္လည္း တပါး
(၃) အားထုတ္၍ မွတ္သည္လည္း တပါး
(၄) အမွတ္ၿမဲသည္လည္း တပါး
(၅) အရိတ္အျခည္ကုိ သိတတ္သည္လည္း တပါး
(၆) သူတပါးကုိ သိေစတတ္သည္လည္း တပါး
(၇) စီးပြား ရွိသည္ မရွိသည္၌ လိမၼာသည္လည္း တပါး
(၈) ျငင္းခံု ခုိက္ရန္ မျပဳတတ္သည္လည္း တပါး၊ ဤ ရွစ္ပါး ျဖစ္ပါသည္။
ကင္း၀န္မင္းႀကီး၏ လန္ဒန္ခရီးႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ လန္ဒန္ခရီး
မင္းတုန္းမင္း၏ ျမန္မာႏုိင္ငံျခားေရး၀ါဒ လမ္းစဥ္တြင္ အဂၤလိပ္တုိ႔ႏွင့္ ရန္စကုိ တုိေစ၊ ခ်စ္စကုိ ရွည္ေစလုိေသာ မူ၊ ျမန္မာ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္မႈကုိ ထိန္းသိမ္းလုိေသာ မူ၀ါဒမ်ား ပါ၀င္ပါသည္။ ကုိယ့္ၾကမၼာကုိယ္ ဖန္တီးခြင့္ႏွင့္ ကုိယ့္လူမ်ဳိးကုိ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္း အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္ကုိ အသိအမွတ္ျပဳမႈကုိ ရယူရန္ ႀကိဳးပမ္းရာ၌ မင္းတုန္းမင္းႀကီး အေနျဖင့္ ဥေရာပ၊ အ ေမရိက စသည့္ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္၍ ၎တုိ႔၏ ခ်စ္ၾကည္စြာ ဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ ကမာၻ႔မိသားစုတြင္ ျမန္မာ၏ ေနရာကုိ ခုိင္မာေတာင့္တင္းေစရန္ ႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ား ပါ၀င္ပါသည္။
ယင္း မူ၀ါဒ လမ္းစဥ္ကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရန္အတြက္ မင္းတုန္းမင္းႀကီးက ၁၈၇၂ ခုႏွစ္တြင္ ကင္း၀န္မင္းႀကီး ဦး ေဆာင္ေသာ ျမန္မာ သံတမန္ အဖြဲ႔၀င္ (၂၀) ခန္႔ကုိ ဥေရာပသုိ႔ ေစလႊတ္ခဲ့ပါသည္။
ရန္ကုန္ အေရးပုိင္ ဒီဒင္ အပါအ၀င္ အဂၤလိပ္ အရာရွိတုိ႔က ကင္း၀န္မင္းႀကီး၏ သံတမန္ ခရီးစဥ္ကုိ ပ်က္ရာပ်က္ေၾကာင္း နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ ေႏွာင့္ယွက္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိသုိ႔ အေႏွာင့္အယွက္ မ်ဳိးစံု ၾကားမွပင္ ထြက္ခြာလာခဲ့ရာ အီတလီႏုိင္ငံသုိ႔ ပထမ ဆံုး ေရာက္ရွိခဲ့ရာတြင္ အီတလီ ဘုရင္မင္းျမတ္က ကင္း၀န္မင္းႀကီးႏွင့္ အဖြဲ႔အား အီတာလ်ံမင္းအဆင့္ ၀တ္စံုႏွင့္ ဆင္ ယင္ ၀တ္စား၍ အရုိအေသဆံုး လက္ခံသည့္နည္းျဖင့္ မတ္တပ္ရပ္လက္ခံၿပီး မဟာမိတ္ လကၡဏာႏွင့္အညီ ေကာင္းစြာ ႏႈတ္ဆက္ ႀကိဳဆုိခဲ့ပါသည္။
ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံ လန္ဒန္ ၿမိဳ႔တြင္လည္း အေျမာက္ (၁၉) ခ်က္ပစ္ေဖာက္ျခင္း စသည့္ အေဆာင္အေယာင္ အခမ္းအနား အ ျပည့္အစံု ျဖင့္ မင္းေရာ ျပည္သူကပါ ေသာင္းေသာင္းျဖျဖ ႀကိဳဆုိ ဧည့္၀တ္ျပဳျခင္းကုိ ခံယူခဲ့ၾကပါသည္။ ဘုရင္မႀကီး ေရွ႕ သုိ႔၀င္ေသာအခါတြင္မွသာ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ကုိယ္တုိင္ မလုိက္ပဲ အိႏိၵယ ဆုိင္ရာ၀န္ႀကီးသာ လုိက္ပါျခင္းျဖင့္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ တခုလံုးအား ၿဗိတိသွ် အင္ပါယာထဲသုိ႔ သြတ္သြင္းလုိေသာ အဂၤလိပ္အရာရွိတခ်ဳိ႕၏ သေဘာထားလုပ္ရပ္ကုိ ေတြ႔ရွိ ခဲ့ၾကရပါသည္။
အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ဆြတ္ဇာလန္၊ ေနာ္ေ၀း၊ အုိင္ယာလန္ႏွင့္ အဂၤလန္ႏုိင္ငံ ခရီးတြင္လည္း ႏုိင္ငံအႀကီးအကဲမ်ားႏွင့္ ျပည္သူ ျပည္သား အေပါင္းက ႀကိဳဆုိ ဧည့္ခံ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းကုိ ခံခဲ့ရပါသည္။ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ ခရီးတြင္လည္း ထုိ အတူပင္ ႏုိင္ငံ အႀကီးအကဲမ်ားႏွင့္ ျပည္သူအေပါင္းက ေသာင္းေသာင္းျဖျဖ ႀကိဳဆုိၾက မည္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
စာေရးသူ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ ျမန္မာသံရံုးတြင္ အမႈထမ္းစဥ္က ျမန္မာ့ ဆုိရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ ဥကၠ႒ႀကီး ဦးေန၀င္း လန္ဒန္ လာသည့္ ခရီးႏွင့္ ႀကံဳဖူးပါသည္။ ၿဗိတိသွ် နန္းေတာ္မွ အငယ္တန္းအရာရွိတဦးသာ လာႀကိဳ မိတ္ဆက္သည္ကုိ ႀကံဳဖူး ပါသည္။ ႏွစ္စဥ္ ဦးေန၀င္းထံမွ ဘုရင္မႀကီး အပါအ၀င္ အိမ္ေရွ႕မင္းသားႏွင့္ ေဆြေတာ္မ်ဳိးေတာ္မ်ားထံသုိ႔ သရက္သီးမ်ား ျခင္းႀကီး ျခင္းငယ္ျဖင့္ လက္ေဆာင္ေပးသည္ကုိလည္း အလက္ဇႏၵား မင္းသမီးမွတဆင့္ စာေရးသူ ကုိယ္တုိင္ သြား ေရာက္ ေပးဖူးပါသည္။ လူမေလး ေခြးမခန္႔သည့္ ပံုစံသာ ရွိပါသည္။ လူထုအစုိးရက အာဏာရွင္ လူတစု အစုိးရအား သံခင္း တမန္ခင္း မ်က္ႏွာစာတြင္ လူကုိ ခင္ေသာ္လည္း မူကုိ မႀကိဳက္၍ ေခ်ာင္ထုိးထားသည့္ သေဘာပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ေလွာ္တက္ မညီေသာ္လည္း ေက်ာ္တက္ပါၿပီ
ယေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အေျခအေန အရပ္ရပ္ကုိ သံုးသပ္ ျပစရာပင္ မလုိပါ၊ ကုလားသိ၊ တရုတ္သိ၊ အမ်ားသိပင္ ျဖစ္ပါ သည္။ တုိင္းျပည္ကုိ စည္ပင္ သာယာ ၀ၿဖိဳးေရး အတြက္ တက္ညီလက္ညီ ေလွာ္သည့္ အခ်ိန္ မဟုတ္ေသးပါ။ ခတ္ကြင္း ျပင္သည့္ အခ်ိန္ကာလမ်ားသာ ရွိေသးပါသည္။ အစုိးရ၊ ႏုိင္ငံေရး ပါတီ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ တုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ မ်ား တက္ညီေလွာ္ခတ္ရန္ စုိင္းျပင္းၾကဆဲ ကာလမွ်သာ ရွိပါေသးသည္။ ျမန္မာ ပါလီမန္သည္လည္း ဖားတပုိင္းငါးတပုိင္း မွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။ ဆုိလုိသည္မွာ အာဏာရွင္စနစ္ကုိ လက္မလႊတ္သူ တခ်ဳိ႕၊ အာဏာရွင္ စနစ္ေၾကာင့္ တုိင္းသူျပည္ သားမ်ား ဆင္းရဲ ဒုကၡေရာက္သည္ကုိ သေဘာေပါက္သူ စစ္ဗုိလ္ေဟာင္း တခ်ဳိ႕၊ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ တုိင္းရင္းသား မ်ား တက္ညီလက္ညီ ေလွကုိေလွာ္ခတ္ရန္ ႀကိဳးစားေနဆဲ အခ်ိန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
သုိ႔ေသာ္လည္း ျမန္မာမ်ား မညံ့ပါ၊ အစြမ္းအစ ရွိပါသည္။ ဖားတပုိင္း ငါးတပုိင္း ဒီမုိကေရစီ တ၀က္တပ်က္ ေခတ္မွာပင္ အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ားကုိ ျမန္မာက ေက်ာ္တက္သြားေနပါၿပီ၊ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သည္ ၿဗိတိသွ် ပါလီမန္ ႏွစ္ရပ္တြင္ ပထမဆံုး စကားေျပာခြင့္ရေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံသား ကမာၻ႔အမ်ဳိးသမီးတဦး ျဖစ္ပါသည္။ ဤ ၿဗိတိသွ် ပါလီမန္ႏွစ္ရပ္တြင္ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀၀) ေက်ာ္အတြင္ ျပင္သစ္ သမၼတ မစၥတာ ခ်ားလ္ဒီေဂါလ္၊ ေတာင္အာဖရိ က သမၼတ မစၥတာ မန္ဒဲလ္လား၊ အေမရိကန္ သမၼတ မစၥတာ ဘားရက္အုိဘားမားႏွင့္ ပုပ္ရဟန္း မင္းႀကီး ဘင္နဒစ္ (၁၆) ေလးဦးသာ မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားခြင့္ ရရွိခဲ့ဖူးပါသည္။ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အားလည္း ႏုိင္ငံအႀကီးအကဲတဦး အေနျဖင့္ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံသုိ႔ ခ်စ္ၾကည္ေရး ခရီးလာေရာက္ရန္ ဖိတ္ၾကားထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံပါ၀င္ေသာ အာဆီ ယံႏုိင္ငံ ဘယ္ႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံအႀကီးအကဲမ်ားကုိ ဖိတ္ၾကားဖူးၿပီလဲ?။ ပုပ္သုိးေနေသာ ျမန္မာ့ အေရးအခင္းအေပၚ မွီစားေန ေသာ ယင္ေကာင္မ်ားကေတာ့ မႀကိဳက္႐ုိး အမွန္ပါ။ ၿဗိတိသွ် ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္၏ ျမန္မာ သမၼတအား ဖိတ္ၾကားခ်က္ကုိပင္ မ်က္ႏွာေျပာင္ေျပာင္ျဖင့္ လူပံု အလည္တြင္ ေမးခြန္းထုတ္ ကန္႔ကြက္ေနျပန္ပါသည္။
ေလွာ္တက္မညီေသာ္လည္း ေက်ာ္တက္ေနပါၿပီ။ လြတ္လပ္ေရး ဖခင္ႀကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေျပာသလုိ “ပန္းတုိင္းမေရာက္ခင္ အေလွာ္ရပ္ၿပီး တက္မကုိ မေျမႇာက္လုိက္ၾကပါရန္” ကုိသာ ပန္ၾကားလုိပါသည္။ တက္ညီလက္ညီ သာ ေလွာ္လုိက္ၾကရမည္ ဆုိပါက ကမာၻ႔အလည္တြင္ ျမန္မာ(ဗမာ) သည္ ကုလသမဂၢ အတြင္း၀န္ခ်ဳပ္ ဦးသန္႔ ေခတ္က ကဲ့သုိ႔ ထိပ္ဆံုးေနရာသုိ႔ ျပန္လည္ ရရွိလာမည္မွာ ဧကန္မုခ်ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
သံေရးတမန္ေရးတြင္ ျမန္မာမ်ား ေရွ႕တန္းသုိ႔ ေရာက္လုနီးပါၿပီ
ျမန္မာမ်ားသည္ အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္အတုိင္း ကင္း၀န္မင္းႀကီးႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တုိ႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ သားမ်ား ကမာၻ႔ အလည္တြင္ ထည္ထည္၀ါ၀ါ ရပ္တည္ ႏုိင္ေရးအတြက္ ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပ သံႀကီး တမန္ႀကီးမ်ားပင္ ျဖစ္ ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျပည္သူ႔ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ေပၚေပါက္လာျခင္းသည္လည္း သံတမန္ စစ္မ်က္ႏွာတြင္ စန္းပြင့္ လာျခင္းႏွင့္ ေအာင္ျမင္လာျခင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာမ်ားသည္ သံတမန္ေရးရာတြင္ ထိပ္တန္းက ရွိခဲ့ပါသည္။ အေတြးအျမင္ လုပ္နည္း လုပ္ထံုး သံတမန္ ဥပါယ္မ်ား ရွိခဲ့ပါသည္။ ေယာမင္းႀကီး ဦးဘုိးလႈိင္၏ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္း ဥပါယ္ (၇)ပါးကုိ လက္ကုိင္ ထားရာ ရွင္းလင္း ေရးသား ခ်က္ မ်ားလည္း ရွိခဲ့ပါသည္။ ၀ါရင့္ အိႏိၵယ သံအမတ္ႀကီး ေကအမ္ပႏၵိကား ကလည္း သံတမန္ေရးရာ၌ ဥပါယ္ေလးပါး ကုိ ေဖာ္ျပေရးသားထားပါသည္။
သံတမန္ေရးရာ၌
(၁) သာမ ဥပါယ္ (ညီညႊတ္စည္းရံုးျခင္း)
(၂) ဒါန ဥပါယ္ (ေပးကမ္းျခင္း၊ ေၾကြးေလ်ာ္ျခင္း Dept Relief)
(၃) ေဘဒ ဥပါယ္ (စည္းရံုးမႈကုိ ၿဖိဳခြဲျခင္း)
(၄) ဒ႑ ဥပါယ္ (ျပစ္ဒဏ္ခတ္ျခင္း) တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။
ထုိ႔အျပင္ ေယာမင္းႀကီး ဦးဘုိးလိႈင္က
(၁) မာယာအသူရာမွ လာေသာ လွည့္ပတ္ျခင္း၊(မာယာ ဥပါယ္)
(၂) လ်စ္လ်ဴရႈျခင္း(ဥေပကၡာ ဥပါယ္)
(၃) ရန္သူကုိ ထိတ္လန္႔ေအာင္ ျပဳျခင္း(ကၠႏၵဇလာ ဥပါယ္) ဟူ၍ ဥပါယ္ သံုးပါးကုိ ကာမႏၱ နီတိ က်မ္းကုိ ကုိးကား၍ ေဖာ္ ျပထားခဲ့ပါသည္။
ႏုိင္ငံ တႏုိင္ငံတြင္ သာမ ဥပါယ္ႏွင့္ ဒါနဥပါယ္ စသည့္ နည္းလမ္း ႏွစ္သြယ္ မေအာင္ မျမင္ေသာ အခါတြင္ ေဘဒဥပါယ္ ႏွင့္ ဒ႑ ဥပါယ္ ႏွစ္သြယ္ႏွင့္ မလြဲမေသြ ရင္ဆုိင္ၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ စာေရးသူတုိ႔၏ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ သာမ ဥပါယ္ ညီညြတ္စည္းရံုးျခင္း ၿပိဳကြဲခဲ့သည္ကုိ မ်က္၀ါးထင္ထင္ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ၾကရပါသည္။
ယခုေလာေလာဆယ္တြင္ အနည္းငယ္ ညီညႊတ္ စည္းရံုးလာၿပီး လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံေရးထဲ ၀င္လာၾက ျခင္းအားျဖင့္ ဒါနဥ ပါယ္ (ေပးကမ္းျခင္း၊ ေႂကြးေလ်ာ္ျခင္း Dept Relief) ခံစားလာၾကရၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ေဘဒ ဥပါယ္ စည္းရံုးျခင္းကုိ ၿဖိဳခြဲျခင္း ကုိ မသမာသူ အခ်ဳိ႕က ဖန္တီးလာေနသည္ကုိလည္း ေတြ႔ျမင္ေနရပါသည္။ သတိႀကီးစြာထားၿပီး အမ်ဳိးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကို အေလးထား ေဆာင္ရြက္ရမည့္ အခ်ိန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အတုအေယာင္ ဟန္ေဆာင္ လူမ်ဳိးျခားမ်ားက အမ်ဳိးသားဟန္ေဆာင္ၿပီး အမ်ဳိးဘာသာ သာသနာ ကုိ ဖ်က္ဆီးလာမႈကုိလည္း တြန္းလွန္ ၾကရ ပါမည္။ ကုိယ့္ အမ်ဳိးသား ျခင္း ညီညြတ္လာမႈအေပၚ မူတည္ၿပီး ဒ႑ဥပါယ္ ျပစ္ဒဏ္ခတ္ျခင္းမ်ားလည္း ေလ်ာ့ေပါ့ခံလာရပါသည္။ ျပစ္ဒဏ္ခတ္ ျခင္းမ်ား အားလံုးကင္းရွင္းသြားေအာင္ ဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိ အင္တုိက္အားတုိက္ တည္ေဆာက္ၾကရန္ႏွင့္ တရားဥပေဒ စုိးမုိးေရးႏွင့္ တန္းတူညီမွ်ေရး စေသာ ေလာကပါလ တရားမ်ား ထြန္းကားလာေအာင္ က်င့္ႀကံ အားထုတ္ၾကရမည့္ အခ်ိန္ ကာလပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာမ်ား မ်က္ႏွာပြင့္ ဘ၀ အေျခတင့္လာမည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည့္၏ ဥေရာပ ခရီးစဥ္သည္လည္း အလြန္ အားရ ေက်နပ္ဖြယ္ရွိသည္ဟု သံတမန္ ၀န္ထမ္းေဟာင္းတေယာက္အေနျဖင့္ မွတ္တမ္းတင္လုိပါသည္။ ထုိနည္းတူ အဂၤလန္ ႏုိင္ငံတြင္ ရွိသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားအေပါင္းကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည့္ ခရီးအေပၚတြင္ အလြန္တရာ အားရေက် နပ္ေပ်ာ္ရႊင္လွ်က္ ရွိၾကပါသည္။